Lãnh đạo chất lượng: Góc nhìn của người trong cuộc

Sau gần 20 năm triển khai ISO 9000 tính đến nay đã có hàng ngàn cán bộ đại diện Lãnh đạo chất lượng (Quality Management Representative - QMR) được đào tạo góp phần thúc đẩy sự phát triển của kinh tế doanh nghiệp cũng nhưng nâng cao chất lượng sản phẩm hàng hóa.

Sự khác nhau giữa lãnh đạo chất lượng và quản lý chất lượng

Rất nhiều cơ quan áp dụng ISO 9000 nhưng không phân biệt được sự khác nhau giữa lãnh đạo chất và quản lý chất lượng như thế nào. Việc trực tiếp theo dõi giám sát sự vận hành hệ thống quản lý chất lượng tại tổ chức, nhằm đạt được các mục tiêu chất lượng thường được các doanh nghiệp Việt Nam giao cho người quản lý chất lượng chuyên trách là Trưởng phòng Quản lý/Đảm bảo Chất lượng hoặc kiêm nhiệm bởi các phòng khác. Thực tế sự chậm đổi mới về chất lượng trong các tổ chức ở Việt Nam có một phần nguyên nhân do chất lượng thấp của người lãnh đạo chất lượng và sự chồng chéo trong công việc giữa người lãnh đạo và người quản lý chất lượng. Vậy sự khác biệt giữa lãnh đạo và quản lý chất lượng và vai trò của nhà lãnh đạo chất lượng và người quản lý chất lượng là gì. Có thể nói một cách tóm tắt như sau:
- Lãnh đạo chất lượng có vai trò xác lập các định hướng, tầm nhìn, và mục tiêu chất lượng cho tổ chức, định hướng cho việc đổi mới đột phá, xây dựng các giá trị của nền văn hóa chất lượng- Người quản lý chất lượng có vai trò kiểm soát, điều phối các quá trình và nguồn lực theo định hướng đã chọn, nhằm đạt được các mục tiêu chất lượng.

Theo nhận xét của các Tổ chức Chứng nhận qua kết quả các cuộc đánh giá Chứng nhận và đánh giá giám sát, hầu hết cán bộ QMR của các DN đều gặp khó khăn trong việc thực hiện vai trò của mình và do đó cũng làm ảnh hưởng đến hiệu quả của hệ thống ISO 9000. Bên cạnh yêu cầu "báo cáo tới lãnh đạo cao nhất về kết quả của hệ thống", Tiêu chuẩn ISO 9001:2000 chỉ đưa ra yêu cầu đối với cán bộ QMR là: "đảm bảo...", "đảm bảo thúc đẩy hệ thống..." nhưng không chỉ ra rằng cán bộ QMR phải "đảm bảo" như thế nào?

Phần lớn các DN áp dụng ISO 9000 đều giao phó Hệ thống cho cán bộ QMR với hi vọng đạt được hiệu lực và hiệu quả của hệ thống mà không có cơ sở để chắc rằng cán bộ này có thể điều hành hệ thống một cách hiệu quả. Rất nhiều DN lại không đánh giá đúng vai trò, giá trị của QMR đối với sự thành công của hệ thống. Họ cho rằng bổ nhiệm cán bộ QMR để đáp ứng yêu cầu tiêu chuẩn và để có người "gánh" hệ thống chuẩn bị cho các cuộc đánh giá của cơ quan chứng nhận. Bởi vậy, họ không quan tâm đến kiến thức, kỹ năng cần thiết cho cán bộ QMR để có thể quản lý hệ thống đạt hiệu quả cũng như thiếu đầu tư, trang bị kiến thức kinh nghiệm cho cán bộ này.

Lãnh đạo và quản lý chất lượng dưới góc nhìn của người trong cuộc

Chia sẻ của bà Hồ Minh Hương, có thâm niên phụ trách hoạt động chất lượng của Ngân hàng Thương Mại Cổ phần Kỹ Thương Việt Nam (Techcombank) cho thấy công việc của Trưởng phòng quản lý chất lượng của một trong năm ngân hàng thương mại hàng đầu Việt Nam không chỉ bao gồm tổ chức hoạt động kiểm tra giám sát mà còn dành một phần đáng kể cho việc lập kế hoạch chất lượng bao gồm xây dựng mục tiêu chất lượng, lên phương án nhân sự, kế hoạch triển khai theo dõi và giám sát, tổ chức đào tạo về chất lượng, thiết kế các dự án cải tiến chất lượng sản phẩm. Nói một cách khác, Trưởng phòng quản lý chất lượng đóng vai trò như một nhà thiết kế hoạt động chất lượng của tổ chức.

Trong khi đó, vai trò của QMR thực tế lại tỏ ra tương đối mờ nhạt, chủ yếu là phê duyệt về mặt hình thức theo thủ tục hành chính các kế hoạch và văn bản liên quan. Nói một cách tóm tắt là: không tham gia trực tiếp vào việc điều hành các hoạt động chất lượng, vai trò lãnh đạo về chất lượng của QMR thông qua việc xây dựng chính sách và chiến lược chất lượng cũng không được thể hiện rõ nét. Vai trò của QMR chỉ có ý nghĩa thủ tục, chủ yếu là cầu nối giữa Ban lãnh đạo và Trưởng phòng quản lý chất lượng.

Trưởng phòng quản lý chất lượng của một công ty cho biết: Vai trò của QMR phụ thuộc vào sự am hiểu hệ thống và năng lực của thành viên ban lãnh đạo được bổ nhiệm làm QMR. Sự mới mẻ của ISO 9000, cộng với việc thiếu am hiểu về tổ chức hoạt động chất lượng tại các phân xưởng sản xuất đã làm cho một số QMR khó nắm bắt vấn đề và tổ chức hoạt động chất lượng một cách có hiệu quả dẫn đến tình trạng chậm có cải tiến đột phá về chất lượng sản phẩm và dịch vụ. Có thể nói để có được các chuyển biến cơ bản về chất lượng của Vinakip, bên cạnh sự quan tâm của Giám đốc và sự tham gia tận tụy tích cực của toàn thể CBCNV, có một phần đáng kể là do sự bổ nhiệm "đúng người đúng việc".
Ở các nước có phong trào ISO 9000 phát triển mạnh, QMR còn được gọi là Giám đốc Chất lượng. Lãnh đạo cấp cao ở đây ý thức rất rõ vai trò của cán bộ QMR với sự thành công của hệ thống ISO 9000. Họ hiểu rằng: ngoài việc nắm bắt tổng thể các quá trình trong hệ thống và các vấn đề chất lượng trong DN, cán bộ QMR cần nắm rõ các phương pháp, công cụ hỗ trợ cũng như biết lựa chọn và sử dụng các giải pháp, công cụ thích hợp trong điều kiện cụ thể của DN mình. Bên cạnh đó, cán bộ QMR cũng cần có các kỹ năng xã hội khác như: trình bày, truyền đạt, thuyết phục, khích lệ để tập hợp mọi người tham gia cải tiến hệ thống chất lượng. Họ cũng cần có năng lực tổ chức, chỉ đạo các hoạt động triển khai, các cuộc đánh giá và có lối tư duy theo hệ thống vì "tiếp cận theo hệ thống" là một nguyên tắc quan trọng xuyên suốt Bộ Tiêu chuẩn ISO 9000.
Câu hỏi đặt ra cho các DN áp dụng ISO 9000 là: làm thế nào để có cán bộ QMR tốt, làm thế nào để có thể thu nhận tối đa sự đóng góp của QMR cho hoạt động cải thiện hệ thống ISO 9000. Đánh giá đúng tầm quan trọng của cán bộ QMR và trao quyền chủ động một cách hợp lý cho họ là điều kiện tiên quyết để có được một cán bộ QMR đạt yêu cầu. Năng lực, kỹ năng, kinh nghiệm, năng khiếu, tư duy và động cơ làm việc là những tiêu chí chủ yếu để có thể lựa chọn được một cán bộ QMR thoả mãn yêu cầu quản lý. Và để đáp ứng tinh thần cải tiến liên tục của bộ Tiêu chuẩn ISO 9000, việc đào tạo, tổ chức học hỏi, chia sẻ kinh nghiệm là điều kiện không thể thiếu trong việc nâng cao năng lực, kiến thức cho cán bộ QMR để điều hành hệ thống đạt hiệu quả.

Trong khi tỷ lệ các DN áp dụng ISO 9000 mới chỉ chiếm 1% trong tổng số các DN VN thì việc triển khai áp dụng rộng rãi ISO trên toàn quốc sẽ mở ra một cơ hội nghề nghiệp lớn cho các cán bộ trong DN cũng như các sinh viên mới tốt nghiệp đại học. Việc trở thành QMR về Chất lượng trong xu thế ISO trên toàn cầu quả thực là một ước mơ trong tầm tay đối với rất nhiều người.

Do đó, để trở thành nhà lãnh đạo chất lượng chuyên nghiệp mỗi chúng ta phải xây dựng nền tảng chất lượng cơ bản từ các hệ thống tiêu chuẩn quốc tế đến cách thức vận hành, kiểm soát và quan trọng là liên tục cải tiến hệ thống để loại bỏ lãng phí (thời gian, nhân sự, máy móc, hàng tồn kho,...) và gia tăng năng suất. 

Viện UCI tổng hợp

Áp dụng HACCP hay ISO 22000?

Cuộc sống con người phải gắn liền với thực phẩm – nguồn cung cấp nhu cầu cơ bản của con người. Do đó, việc xây dựng hệ thống quản lý chất lượng HACCP & ISO 22000 đều có ý nghĩa hết sức thiết thực đối với các cơ sở, doanh nghiệp chế biến thực phẩm. Tuy nhiên, nhiều doanh nghiệp đang phải đặt câu hỏi nên lựa chọn hệ thống quản lý chất lượng nào thì thích hợp? Hay nếu đã áp dụng HACCP có thể chuyển đổi sang hệ thống an toàn thực phẩm ISO 22000 hay không?

Một số nét tương đồng và sự khác biệt giữa hai hệ thống này nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho các doanh nghiệp lựa chọn và chuyển đổi giữa HACCP và ISO 22000.

Hai hệ thống này có những điểm tương đồng là đều hướng về mục tiêu giúp các doanh nghiệp chế biến, sản xuất thực phẩm kiểm soát các mối nguy về an toàn thực phẩm từ khâu nuôi trồng, đánh bắt, chế biến, phân phối cho tới khi thực phẩm được bày biện trên bàn ăn nhằm đảm bảo an toàn thực phẩm.

Cả hai hệ thống này đều quy định doanh nghiệp muốn áp dụng phải thực hiện 7 nguyên tắc uỷ ban Codex đưa ra, để kiểm soát các mối nguy đối với thực phẩm:

Nguyên tắc 1: Tiến hành phân tích mối nguy.

Nguyên tắc 2: Xác định các điểm kiểm soát tới hạn (CCP - Critical Control Points).

Nguyên tắc 3: Thiết lập các giới hạn tới hạn.

Nguyên tắc 4: Thiết lập hệ thống giám sát kiểm soát các CCP.

Nguyên tắc 5: Thiết lập hành động khắc phục cần tiến hành khi khâu giám sát một CCP nào đó không được kiểm soát.

Nguyên tắc 6: Xây dựng thủ tục thẩm tra hệ thống HACCP.

Nguyên tắc 7: Thiết lập thủ tục lưu trữ hồ sơ.

Khi áp dụng ISO 22000 hay HACCP các doanh nghiệp tuỳ vào lĩnh vực mình đang hoạt động phải đảm bảo thực hiện các chương trình tiên quyết (GMP, SSOP, GAP, GVP) thích hợp nhằm hạn chế các mối nguy đối với thực phẩm. Chương trình này bao gồm các yêu cầu về thiết kế nhà xưởng, thiết bị, vệ sinh cá nhân,…Ngoài ra các doanh nghiệp đều phải xây dựng một hệ thống kiểm soát bao gồm: các quá trình, thủ tục kiểm soát, hệ thống văn bản hỗ trợ…

Điểm khác biệt lớn nhất giữa hai hệ thống này là ISO 22000 quy định thêm các yêu cầu về hệ thống quản lý với cấu trúc và nội dung cụ thể tương tự ISO 9001:2000.

Tóm lại: Khi một doanh nghiệp đã áp dụng hệ thống quản lý chất lượng HACCP thì dễ dàng chuyển đổi và áp dụng hệ thống quản lý chất lượng ISO 22000 và phải có sự tham gia của các Chuyên gia hệ thống quản lý an toàn thực phẩm (FSMS) trong quá trình xây dựng, vận hành và kiểm soát toàn bộ hệ thống.

Các bước áp dụng HACCP thành công

Khi áp dụng HACCP trong suốt dây chuyền thực phẩm thì mỗi quy trình đều phải hoạt động theo tiêu chuẩn những nguyên tắc chung về vệ sinh thực phẩm, các quy phạm thực hành và văn bản riêng về an toàn thực phẩm. Phải áp dụng HACCP cho từng thao tác, hoạt động cụ thể, tập trung kiểm soát tại điểm kiểm soát tới hạn CCP. Sau đây là 12 bước áp dụng HACCP dành cho các bạn tham khảo tìm hiểu và vận hành quy trình HACCP đúng chuẩn.

Bước 1: Lập nhóm công tác về HACCP.

Việc nghiên cứu HACCP đòi hỏi phải thu thập, xử lý và đánh giá các số liệu chuyên môn. Do đó, các phân tích phải được tiến hành bởi nhóm cán bộ thuộc các chuyên ngành khác nhau nhằm cải thiện chất lượng các phân tích và chất lượng các quyết định sẽ được đưa ra. Các thành viên phải được đào tạo và có đủ hiểu biết về những vấn đề liên quan trong công việc xây dựng và áp dụng chương trình HACCP.

Bước 2: Mô tả sản phẩm.

Phải mô tả đầy đủ những chi tiết quan trọng của sản phẩm sẽ nghiên cứu, kể cả những sản phẩm trung gian tham gia vào quá trình sản xuất sản phẩm được xét có liên quan đến tính an toàn và chất lượng thực phẩm. 

Bước 3: Xác định mục đích sử dụng 

Căn cứ vào cách sử dụng dự kiến của sản phẩm đối với nhóm người sử dụng cuối cùng hay người tiêu thụ để xác định mục đích sử dụng (phương thức sử dụng, phương thức phân phối, điều kiện bảo quản và thời hạn sử dụng, yêu cầu ghi nhãn).

Bước 4: Thiết lập sơ đồ quy trình sản xuất.

Sơ đồ qui trình sản xuất và sơ đồ mặt bằng, bố trí thiết bị phải do nhóm HACCP thiết lập bao gồm tất cả các bước trong quá trình sản xuất. Đây là bước quan trọng để xây dựng kế hoạch HACCP.

Bước 5: Thẩm tra sơ đồ quy trình sản xuất.

Nhóm HACCP phải thẩm tra lại từng bước trong sơ đồ một cách cẩn thận bảo đảm sơ đồ đó thể hiện một cách đúng đắn quá trình hoạt động của quy trình trong thực tế. Phải kiểm tra sơ đồ này ứng với hoạt động của quy trình cả vào ban ngày lẫn ban đêm và những ngày nghỉ. Sơ đồ phải được chỉnh sửa cẩn thận sau khi nhận thấy những thay đổi so với sơ đồ gốc.

Bước 6: Xác định và lập danh mục các mối nguy hại và các biện pháp phòng ngừa.

Nhận diện tất cả các mối nguy hại có thể xảy ra. Những nguy hại được xem xét phải là những nguy hại mà việc xóa bỏ nó hay hạn chế nó đến mức độ chấp nhận được sẽ có tầm quan trọng thiết yếu đến chất lượng an toàn thực phẩm xét theo những yêu cầu đã được đặt ra. Tiến hành phân tích mối nguy để xác định các biện pháp phòng ngừa kiểm soát chúng. Các biện pháp phòng ngừa là những hành động được tiến hành nhằm xóa bỏ hoặc giảm bớt mức độ gây hại của mối nguy đến mức độ thấp nhất có thể.

Bước 7: Xác định các điểm kiểm soát tới hạn CCPs.

Để xác định các CCPs có thể có nhiều cách tiếp cận khác nhau trong đó phổ biển là sử dụng “cây quyết định”. “Cây quyết định” là sơ đồ có tính lôgic nhằm xác định một cách khoa học và hợp lý các CCPs trong một chu trình thực phẩm cụ thể. Rà soát lại các kết quả phân tích mối nguy hại và các biện pháp phòng ngừa độc lập. Loại bỏ các mối nguy hại có thể kiểm soát bằng việc áp dụng các PP. Các mối nguy còn lại là các mối nguy không thể kiểm soát đầy đủ bằng các PP thì tiến hành phân tích để xác định CCPs

Bước 8: Thiết lập các ngưỡng tới hạn cho từng CCP.

Ngưỡng tới hạn là các giá trị được định trước cho các biện pháp an toàn nhằm triệt tiêu hoặc kiếm soát một mối nguy tại một CCP trong suốt quá trình vận hành. Mỗi điểm CCP có thể có nhiều ngưỡng tới hạn. Để thiết lập chúng, cần căn cứ vào các quy định vệ sinh, an toàn của nhà nước, các tiêu chuẩn quốc tế, các hướng dẫn kiến nghị quốc tế FAO, WHO, các cứ liệu khoa học, các tài liệu kỹ thuật, các thông số quy trình công nghệ, các số liệu thực nghiệm. Để đảm bảo các chỉ tiêu cần kiểm soát không có cơ hội vượt ngưỡng tới hạn, cần xác định giới hạn an toàn để tại đó phải tiến hành điều chỉnh quá trình chế biến nhằm ngăn ngừa khả năng vi phạm ngưỡng tới hạn. Trong thực tế, đưa ra khái niệm ngưỡng vận hành là giá trị tại đó của chỉ tiêu cần kiểm soát, người điều khiển phải kịp thời điều chỉnh thiết bị hay quy trình để đảm bảo giá trị đó không quá ngưỡng tới hạn. Như vậy, ngưỡng vận hành luôn luôn có hệ số an toàn cao hơn ngưỡng tới hạn và có giá trị luôn nằm trong vùng an toàn của ngưỡng tới hạn. 

Bước 9: Thiết lập hệ thống giám sát cho từng CCP.

Giám sát là đo lường hay quan trắc theo lịch trình các thông số của CCP để so sánh chúng với các ngưỡng tới hạn. Hệ thống giám sát mô tả phương pháp quản lý sử dụng để đảm bảo cho các điểm CCP được kiểm soát, đồng thời nó cũng cung cấp như hồ sơ về tình trạng của quá trình để sử dụng về sau trong giai đoạn thẩm tra. Việc giám sát phải cung cấp thông tin đúng để hiệu chỉnh nhằm bảo đảm kiểm soát quá trình, ngăn ngừa vi phạm các ngưỡng tới hạn.

Bước 10: Thiết lập các hành động khắc phục.

Các hành động khắc phục được tiến hành khi kết quả cho thấy một CCP nào đó không được kiểm soát đầy đủ. Phải thiết lập các hành động khắc phục cho từng CCP trong hệ thống HACCP để xử lý các sai lệch khi chúng xảy ra nhằm điều chỉnh đưa quá trình trở lại vòng kiểm soát.

Bước 11: Thiết lập các thủ tục thẩm tra.

Hoạt động thấm tra phải được tiến hành nhằm để đánh giá lại toàn bộ hệ thống HACCP và những hồ sơ của hệ thống. Tần suất thẩm tra cần phải đủ để khẳng định là hệ thống HACCPđang hoạt động có hiệu quả. Các phương pháp thẩm tra có thể bao gồm các hệ thống nội bộ, kiểm tra về mặt vi sinh các mẫu sản phẩm trung gian và cuối cùng, tiến hành thêm các xét nghiệm tại những điểm CCP có chọn lọc, tiến hành điều tra thị trường để phát hiện những vấn đề sức khỏe không bình thường do tiêu thụ sản phẩm, cập nhật số liệu từ phía người tiêu dùng sản phẩm. Đó chính là cơ sở để bổ sung, sửa đổi chương trình HACCP. Thủ tục thẩm tra bao gồm: Xem xét lại nghiên cứu HACCP và những hồ sơ ghi chép. Đánh giá lại những lệch lạc và khuyết tật sản phẩm. Quan sát nếu các điểm CCP còn đang kiểm soát được. Xác nhận những ngưỡng tới hạn được xác định. Đánh giá lại chương trình HACCP và tình hình sử dụng sản phẩm của người tiêu dùng hiện tại trong tương lai.

Bước 12: Thiết lập bộ tài liệu và lưu giữ hồ sơ HACCP.

Việc lưu giữ hồ sơ có hiệu quả và chính xác đóng vai trò quan trọng trong áp dụng hệ thống HACCP. Các thủ tục HACCP phải được ghi thành văn bản. Việc lập bộ tài liệu và lưu giữ hồ sơ phải phù hợp với tính chất và quy mô của quá trình hoạt động. Ngoài các bước nêu trên, để thực thi kế hoạch HACCP hiệu quả thì việc đào tạo nhận thức của công nhân viên trong cơ sở về nguyên tắc và các ứng dụng hệ thống HACCP cũng rất quan trọng để có thể áp dụng thành công hệ thống.

Đảm bảo an toàn thực phẩm bằng chuẩn ISO 22000, GMO, HACCP, BRC, Global Gap.

Đảm bảo an toàn thực phẩm bằng chuẩn ISO 22000, GMO, HACCP, BRC, 

Global Gap.

Thành phẩm đến tay người tiêu dùng trong nước và xuất khẩu không chỉ đáp ứng về giá trị dinh dưỡng, nồng độ chất bảo quản trong mức cho phép, vệ sinh an toàn thực phẩm mà còn chú trọng đến nguồn gốc, quá trình nuôi trồng, chế biến. Đó cũng chính là lý do mà các nhà sản xuất bắt buộc phải thực hiện các quy trình kiểm soát chất lượng theo các tiêu chuẩn GMP, HACCP, BRC, ISO 22000, Global Gap,… để sản phẩm đạt tiêu chuẩn đáp ứng được nhu cầu mong đợi của khách hàng

Bối cảnh về yêu cầu an toàn thực phẩm ngày nay.

Với sự phát triển nhanh chóng của nền kinh tế, người tiêu dùng không chỉ còn quan tâm đến vị ngon thực phẩm mà còn quan tâm đến thực phẩm họ đang dùng có an toàn cho sức khỏe của họ không? có chứa những chất ảnh hưởng đến sức khỏe của họ không? có hợp vệ sinh không?...

Xu hướng đang trở nên phổ biến trong nhiều ngành công nghiệp là sự cạnh tranh ngày càng khốc liệt, đặc biệt là trong thị trường thương mại tự do như ngày nay, để đáp ứng nhu cầu về thực phẩm ngày cao, cũng như sự cạnh tranh khốc liêt, ngành công nghiệp thực phẩm đã tập trung vào phát triển nhiều phương cách khác nhau để phát triển những sản phẩm mới, tăng năng xuất, làm cho sản phẩm không chỉ ngon mà đẹp hơn,... ví dụ như là ứng dụng công nghệ biến đổi gen (GMO). Phải thừa nhận rằng, những thay đổi đó giúp đáp ứng nhu cầu xã hội tốt hơn nhưng cũng ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng, sức khoẻ và an toàn thực phẩm.

GMP, HACCP, BRC, IFS, ISO 22000, Global Gap là những tiêu chuẩn gì ?

Tiêu chuẩn GMP, HACCP, BRC, IFS, Global Gap và ISO 22000 là các tiêu chuẩn dựa trên những nguyên tắc cơ bản về kiểm soát sản xuất liên quan đến an toàn vệ sinh thực phẩm. Các tiêu chuẩn này cũng đưa ra những quy định cho những hoạt động khác như kiểm soát lưu trữ, vận chuyển, kiểm tra và phương pháp bán lẻ sản phẩm hiệu quả.

----•- ISO 22000: Hệ thống quản lý an toàn thực phẩm.

----•- GMP: Nguyên tắc thực hành sản xuất tốt

----•- HACCP: Phân tích rủi ro và các điểm kiểm soát tới hạn

----•- BRC: Tiêu chuẩn thực phẩm toàn cầu

----•- IFS: Tiêu chuẩn thực phẩm quốc tế

----•- Global Gap: Tiêu chuẩn về thực hành nông nghiệp tốt toàn cầu

Điểm khác biệt giữa GMP, HACCP, BRC, IFS và ISO 22000 là gì?

----•- GMP dựa trên quá trình thực hành sản xuất

----•- HACCP tập trung vào những điểm quan trọng của quá trình sản xuất để giảm thiểu và kiểm soát các rủi ro về mất an toàn và vệ sinh thực phẩm.

----•- BRC (do nước Anh ban hành) và IFS (khởi xướng từ Đức và Pháp) là những tiêu chuẩn được phát triển bởi các tập đoàn bán lẻ của Châu Âu, các tiêu chuẩn này cũng bao gồm phần lớn yêu cầu giống như của tiêu chuẩn HACCP và GMP.

----•- ISO 22000 là tiêu chuẩn do tổ chức Quốc tế về Tiêu chuẩn hóa (ISO) ban hành, tiêu chuẩn kết hợp 7 nguyên tắc và 12 bước kiểm soát mối nguy an toàn thực phẩm của HACCP với các nguyên tắc quản lý hệ thống.

----•- Global Gap: Tiêu chuẩn về thực hành nông nghiệp tốt toàn cầu do tổ chức phi lợi nhuận FoodPlus là đại diện pháp nhân. Tiêu chuẩn GlobalGap ra đời nhằm bổ sung và thay thế cho Eurep Gap bởi phạm vi của EurepGap chỉ trên sản phẩm trồng trọt còn GlobalGap mở rộng ra cả sản phẩm trồng trọt, chăn nuôi và thủy sản. Đến nay GlobalGap đã xây dựng các tiêu chuẩn cho rau và quả, cây tổng hợp, hoa và cây cảnh, cà phê, chè, thịt lợn, gia cầm, gia súc và cừu, bơ sữa và cá hồi, tôm, các sản phẩm khác đang được nghiên cứu và xây dựng.

Lợi ích chủ yếu của các tiêu chuẩn GMP, HACCP, BRC, ISO 22000

 ----•- Nâng cao niềm tin của khách hàng đối với sản phẩm của doanh nghiệp

----•- Các quy trình an toàn thực phẩm được triển khai sẽ giúp tìm ra những vấn đề tiềm ẩn một cách hiệu quả.

----•- Việc theo dõi thường xuyên và nghiên cứu cập nhật sẽ giúp cải tiến liên tục độ an toàn của sản phẩm.

----•- Giảm bớt tầng suất kiểm định khắt khe từ khách hàng hay tổ chức khác.

----•- Giảm thiểu những rào cản thương mại và giúp mở rộng khả năng thâm nhập vào những thị trường khác.

----•- Cải tiến những tiêu chuẩn về sản xuất và vấn đề kiểm soát của tổ chức.

----•- Xây dựng lực lượng lao động chủ lực có được nhận thức mới về an toàn thực phẩm.

----•- Hướng dẫn cho tổ chức theo sát những luật lệ đúng về vệ sinh, sức khoẻ và an toàn thực phẩm.

----•- Trong trường hợp các sản phẩm vướng vào những vấn đề về an toàn thực phẩm các tiêu chuẩn này sẽ giúp tổ chức có thể xử lý vấn đề theo cách hiệu quả nhất.

Lời kết của UCI: Vậy để hiểu rõ hơn thế nào là tiêu chuẩn an toàn thực phẩm ISO 22000, GMP, HACCP, BRC, Global Gap,...Tất cả đều được tham vấn trong khóa học Chuyên gia quản lý an toàn thực phẩm (FSMS).

Viện UCI tổng hợp

Sự cần thiết của quản lý rủi ro trong thực phẩm

Sự cần thiết của quản lý rủi ro trong 

thực phẩm

Thực phẩm là một trong những nhu cầu thiết yếu cho sự tồn tại của người tiêu dùng. Tuy nhiên, vì những mục đích khác nhau, các nhà sản xuất và kinh doanh thực phẩm vẫn sử dụng những biện pháp bảo quản, kích thích tăng trưởng không hợp lý. Với thực trạng nhu cầu sử dụng thực phẩm ngày càng cao của con người thì vấn đề đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm càng trở nên báo động hơn bao giờ hết. Quản lý rủi ro trong thực phẩm là hành động ngăn ngừa và hạn chế các tác nhân chính dẫn đến ngộ độc thực phẩm và các căn bệnh đặc biệt nguy hiểm. Việt Nam cũng là một trong những nước có số lượng người mắc bệnh Ung thư nhiều nhất thế giới và nguyên nhân chính là thực phẩm ăn hàng ngày của con người.

Vấn đề đảm bảo an toàn thực phẩm với mục đích bảo vệ sức khỏe cộng đồng và thúc đẩy phát triển nền kinh tế xã hội vẫn tồn tại nhiều thách thức ở các nước phát triển và các nước đang phát triển. Rất nhiều quốc gia đã đạt được những tiến bộ đáng kể trong việc tăng cường hệ thống an toàn thực phẩm quốc gia nhưng một số khác vẫn đang cần tiếp tục hoàn chỉnh các qui định liên quan tới hệ thống thực phẩm truyền thống để đáp ứng được những thách thức phải đối mặt như tỉ lệ cao các thực phẩm nhiễm bệnh vẫn còn tồn tại cùng với những mối nguy hiểm mới vẫn tiếp tục gia tăng trong chuỗi thực phẩm.

Rủi ro thực phẩm tới sức khỏe con người có thể phát sinh bởi các mối nguy từ sinh học, hóa chất hay vật lý. Các tác nhân gây bệnh trên thực phẩm, ví dụ các vi sinh vật được tìm thấy trong thức ăn như vi khuẩn là tác nhân chính của thực phẩm nhiễm bệnh. Chuỗi thực phẩm bao gồm nhiều giai đoạn mà ở đó thực phẩm đều có thể bị nhiễm độc bởi các tác nhân gây bệnh. Áp dụng phương pháp phân tích rủi ro để đánh giá nguy cơ an toàn thực phẩm có thể đóng góp tích cực vào việc giảm thiểu thực phẩm nhiễm bệnh và tăng cường hệ thống an toàn thực phẩm.

Tóm lại: Thực phẩm nhiễm bệnh và ảnh hưởng của nó tới nền kinh tế xã hội; Các loại mầm bệnh thực phẩm mới và dấu hiệu đặc trưng phổ biến của mỗi loại; Rủi ro an toàn thực phẩm và những lỗ hổng trong chuỗi cung ứng thực phẩm; Khuôn khổ trong việc phân tích rủi ro đối với an toàn thực phẩm; Quản lí và đánh giá những rủi ro từ vi sinh vật; Thực hành tốt việc ngăn chặn/điều chỉnh thực phẩm nhiễm bệnh trong chuỗi cung ứng thực phẩm. Với mục tiêu cung cấp cho học viên kiến thức về rủi ro an toàn thực phẩm và các lỗ hổng trong chuỗi cung ứng thực phẩm, đặc biết là các tác nhân gây bệnh trên thực phẩm cũng như dấu hiệu để nhận biết chúng. Và nâng cao hiểu biết cho học viên về các mô hình và ứng dụng của quản lý rủi ro an toàn thực phẩm trong chuỗi cung ứng thực phẩm.

Viện UCI tổng hợp

Chuyển OHSAS 18001 thành một tiêu chuẩn ISO

Tiêu chuẩn Ohsas 18001 (có thể bị nhầm với tiêu chuẩn ISO 18001) được chấp nhận trên toàn cầu như là một phương pháp đánh giá hệ thống quản lý An toàn lao động và sức khỏe nghề nghiệp. Được các tổ chức tiêu chuẩn thế giới và các tổ chức thương mại hàng đầu xây dựng, tiêu chuẩn Ohsas 18001 cung cấp cho các tổ chức một khung kiểm tra việc quản lý an toàn lao động và sức khỏe nghề nghiệp thích hợp và hiệu quả tại nơi làm việc.

Tổ chức quốc tế về tiêu chuẩn hóa ISO vừa tán thành thành lập một Ủy ban dự án mới để xây dựng một Tiêu chuẩn quốc tế về an toàn và sức khỏe nghề nghiệp.

Tiêu chuẩn rất được mong đợi này sẽ giúp mang lại những hướng dẫn hiệu quả, khả dụng cho các cơ quan nhà nước, các ngành công nghiệp và các bên liên quan khác để tăng cường an toàn cho công nhân ở mọi quốc gia trên thế giới. Việc xây dựng Tiêu chuẩn mới sẽ được Ủy ban Dự án ISO (PC) 283, Các hệ thống quản lý an toàn và sức khỏe nghề nghiệp - Các yêu cầu giám sát thực hiện.

Theo số liệu của ILO (Tổ chức Lao động quốc tế), có 6 300 người chết mỗi ngày do tai nạn lao động hoặc do các bệnh liên quan đến công việc – hơn 2.3 triệu người chết mỗi năm và 317 triệu tai nạn lao động xảy ra hàng năm; rất nhiều tai nạn khiến người lao động không thể tiếp tục làm việc. Chúng ta hoàn toàn có thể ngăn chặn rất nhiều những vụ tai nạn như vậy, và tiêu chuẩn ISO sắp ra đời, lần đầu tiên, sẽ cung cấp một khung thực hành tốt nhất về an toàn và sức khỏe nghề nghiệp trên toàn thế giới, và qua đó giảm được số vụ tai nạn, thương tích và bệnh tật liên quan đến công việc trên toàn thế giới.

Ban thư ký của ISO/PC 283 đã được giao cho BSI, Tổ chức các tiêu chuẩn Anh quốc, và lần họp đầu tiên của tổ chức sẽ được tiến hành vào 21-25 tháng 10 tại London, Vương quốc Anh. Ủy ban dự án ISO sẽ được giao nhiệm vụ chuyển đổi OHSAS 18001 (các yêu cầu về hệ thống quản lý an toàn và sức khỏe nghề nghiệp) thành một tiêu chuẩn ISO.

Charles Corrie, thư ký của ISO/PC 283 nhận xét: “Theo ILO, gánh nặng kinh tế do thực hiện bảo đảm an toàn và sức khỏe nghề nghiệp kém chiếm khoảng 4 % tổng GDP toàn cầu mỗi năm. Người sử dụng lao động phải đối mặt với việc trả khoản lương hưu tốn kém cho các nhân viên nghỉ hưu sớm, mất cán bộ có tay nghề giỏi, nhân viên hay phải nghỉ việc và mức bảo hiểm cao do các tai nạn hay bệnh tật liên quan đến nghề nghiệp. Tiêu chuẩn ISO sắp ra đời có tiềm năng cải tiến việc quản lý an toàn và sức khỏe nghề nghiệp trên tầm quốc tế.”

Ủy ban dự án ISO sẽ gắn kết các chuyên gia và các bên quan tâm với nhau trong việc quản lý an toàn và sức khỏe nghề nghiệp. Công việc của ủy ban sẽ là xây dựng một tiêu chuẩn theo hướng tiếp cận các hệ thống quản lý chung tương tự trước đó khi xây dựng ISO 9001:2008 về quản lý chất lượng hay ISO 14001:2004 về quản lý môi trường và áp dụng cho các mục tiêu khác.

Charles Corrie cho biết thêm “Tạo ra một môi trường lao động an toàn là yếu tố vô cùng quan trọng đối với sự thành công của bất kỳ doanh nghiệp nào và là một trong những cách thức tốt nhất để thu hút/ giữ đội ngũ cán bộ nhân viên và tăng tối đa năng suất. Dù vẫn ở trong giai đoạn trứng nước, tiêu chuẩn ISO sắp ra đời sẽ đem lại cho các doanh nghiệp trên toàn thế giới một nền tảng vững chắc để đạt được thành công lâu dài”.

Viện UCi tổng hợp

Cơ hội của ngành bảo hộ lao động

Sự phát triển đất nước gắn liền với sự phát triển cơ sở hạ tầng. Do đó, nguồn lao động kỹ thuật cao trở thành nhu cầu cấp bách ở các quốc gia đang phát triển. Đội ngũ kỹ sư có trình độ và tay nghề cao luôn được săn đón cạnh tranh từ các công ty đến tập đoàn quy mô lớn. Thêm vào đó, vấn đề an toàn & bảo hộ lao độngluôn được quan tâm hàng đầu và được kiểm soát bởi các đội ngũ kỹ sư bảo hộ lao động - nguồn nhân lực đang rất thiếu ở Việt Nam, đặc biệt là các thành phố lớn. Sau đây, chúng ta hãy cùng Viện UCI tìm hiểu thông tin về ngành bảo hộ lao động, an toàn và sức khỏe nghề nghiệp.

Trước khi giới thiệu sơ về ngành kỹ sư bảo hộ lao động chúng ta cần biết và nắm sơ, bảo hộ lao động là gì? Bảo hộ lao động là một cụm từ nói chung cho công tác bảo vệ tính mạng, sự an toàn của người lao động trong quá trình làm việc có tiếp xúc với những yếu tố gây nguy hiểm, là một cụm từ chỉ sự đảm bảo của các công ty dành cho công nhân của mình để họ có thể an tâm hơn trong công việc, nó cũng có nghĩa là chỉ những thiết bị có đặc tính bảo vệ người lao động tránh những tác nhân từ môi trường làm việc có thể đe dọa và gây tổn thương đến tính mạng cũng như sự an toàn của người lao động.

Kỹ sư bảo hộ lao động là nghề như thế nào ?

Để làm tốt công việc này và có tình yêu với nghề, trước hết chúng ta cần nắm sơ được thế nào là bảo hộ lao động như đã nhắc đến phía trên, cần hiểu rõ các quy trình của bảo hộ lao động để từ đó nắm rõ được các quy tắc trong ngành, và một điều đặc biệt ở đây là bạn phải hiểu được sự vất vã của người lao động, những mối nhuy hiểm mà họ phải đối mặt hàng ngày tại nơi làm việc, đề từ đó hiểu hơn được công việc của kỹ sư bảo hộ lao động là như thế nào, và nó mang lại lợi ích biết bao cho người lao động

Đứng về phía chuyên môn nghề kỹ sư bảo hộ lao động sẽ phải biết được các quy trình chính xác của công tác bảo hộ lao động, nắm được tất cả các yếu tố gây hại mà môi trường có thể gây hại cho người lao động, và nắm rõ tất cả đặc tính của trang thiết bị bảo hộ lao động, các chức năng và công dụng của từng loại để từ đó có thể áp dụng cho công nhân để phù hợp nhất với môi trường làm việc, tránh việc tiền mất tật mang. Và với một kỹ sư bảo hộ lao động cũng phải cần nắm rõ các loại trang phục quần áo bảo hộ lao động mà người lao động trang bị, vải như thế nào, cách may làm sao cho phù hợp với từng môi trường làm việc để từ đó lựa chọn chất liệu cho phù hợp nhất với người lao động.

Và một điều cần phải biết của một người kỹ sư bảo hộ lao động là khả năng quan sát, nắm rõ tình hình công trường làm việc, mội trường làm việc của công nhận, xác định được các tác nhân có thể gây nguy hiểm tới người lao động và từ đó đưa ra hướng giải quyết cũng như đưa ra cảnh báo cho người lao động, ngoài ra kỹ sư bảo hộ lao động phải biết phân tích môi trường, lấy các mẫu phân tích, đưa ra đánh giá về mức độ nguy hiểm cho người lao động, để từ đó có kết hoạch trang bị các dụng cụ đặc thù cho người lao động trong từng môi trường làm việc nhằm hạn chết thấp nhất khả năng xảy ra tai nạn lao động.

Qua trên chúng ta cũng phần nào nắm được một kỹ sư bảo hộ lao động là người như thế nào, để từ đó có cái nhìn bảo quát hơn trước khi gắn bó và quyết định theo đuổi ngành này.

Nhu cầu thực tế ngoài xã hội đối với kỹ sư bảo hộ lao động

Hiện nay tính đến thời điểm hiện tại cả nước đang cần 3000 – 4000 kỹ sư bảo hộ lao động, như tình trang cung ứng ở các trường Đại học và Cao đẳng còn rất ít, nguyên nhân cũng từ sự yêu thích các ngành về kinh tế CNTT… Một phần lớn cũng do các trường Đại Học hiện này chưa có chỉ tiêu tuyển sinh cho ngành kỹ sư bảo hộ lao động, nếu có cũng rất ít trường có đào tạo về ngành này.

Một nguyên nhân khác nữa dẫn đến từ công tác tuyên truyền tư vấn tuyển sinh tại các trường Đại học vẫn còn chưa quan tâm tới ngành bảo hộ lao động, và nguyên nhân chính đến từ việc nước ta còn thiếu rất nhiều kỹ sư báo hộ lao động những người có chuyên môn về giảng dạy về mảng và ngành này.

Qua đó cho chúng ta có cái nhìn bao quát chung về nhu cầu thực tế và khả năng đáp ứng nhân lực của ngành kỹ sư bảo hộ lao động, cũng do nước chúng ta đang trong quá trình hội nhập nên về việc các công ty có nhân lực về mảng kỹ sư bảo hộ lao động là một lợi thế rất lớn cho việc đầu tư từ các nhà đầu tư nước ngoài và công ty chúng ta.

Qua khảo sát tại các trường có đào tạo ngành kỹ sư bảo hộ lao động đều thấy rằng 100% sinh viên chưa ra trường hoặc đang học năm 2 và năm 3 đều đã được các công ty đặt cọc trước sau khi ra trường là tiến hành vào làm việc ngay, đặc thù những sinh viên giỏi và xuất sắc đã được nhận về làm ngay khi đang trong quá trình học tập.

Qua đó cho chúng ta nhất là các bạn sinh viên đang có định hướng tương lai nghề nghiệp của mình có cái nhìn đúng đắn hơn về môi trường nghề nghiệp để từ đó đưa ra được những quyết định về tương lai nghề nghiệp của mình, tránh tình trạng tập trung vào một ngành dẫn đến việc cung vượt quá cầu gây ra thất nghiệp cho các cử nhân mới ra trường.

Lời kết: Tham gia vào ngành bảo hộ lao động là bạn đã bảo vệ chính bản thân và đội ngũ lao động, đảm bảo tất cả hoạt động có sự kiểm soát chặt chẽ và an toàn. Với các nội dung Bảo hộ lao động, An toàn và Sức khỏe nghề nghiệp và ba bộ tiêu chuẩn ISO 9001 - 14001 - OHSAS 18001 đều được thể hiện đầy đủ trong chương trình  khóa học HSE – Chuyên gia đánh giá và kiểm soát hệ thống quản lý môi trường, an toàn và sức khỏe nghề nghiệp. Mục tiêukhóa học HSE hướng dẫn kỹ năng đánh giá và kiểm soát môi trường và an toàn sức khỏe con người, cách thức thực hiện soạn thảo hệ thống tài liệu quản lý và ứng dụng các phương pháp, công cụ quản lý và kiểm soát hệ thống.

Viện UCi tổng hợp